Divriği Ulu Camii’nin Tarihçesi
Kültürel varlık olarak UNESCO Dünya Miras Listesi’ne Türkiye’den giren ilk mimari yapı olma özelliği bulunan Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, 13. yüzyıldan bu yana Anadolu geleneksel taş işçiliğinin mükemmel bir örneğini oluşturuyor.
İki kubbesi olan bir cami, türbe ve darüşşifadan oluşan külliye 1228 yılında yapılmış olup, süsleme özellikleri ve plan tipi itibariyle benzersiz bir eserdir. Hastalara “su sesi” ile terapi uygulandığı Darüşşifa avlulu ve eyvanlı yapısıyla diğer darüşşifalardan ayrılıyor. Dıştan yalın bir görünüşe sahip olan cami ve darüşşifanın kapılarının her biri birbirinden farklı ve eşsiz işlemelere sahiptir.
Muhteşem Taş İşçiliği Örneği
Göz kamaştıran mühendislik ve mimarlık harikası olan Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, 1985 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dahil edilmiştir. Listede Great Mosque and Hospital of Divrigi adıyla yer almaktadır. Bir dantel gibi işlenmiş taş işçiliği, cami ve darüşşifayı gören yerli ve yabancı turistleri büyülemektedir. Taç kapılardaki;
- • Geometrik
- • Bitkisel
- • Üç boyutlu
- • Asimetrik
figürler özgün betimlemeleri ve yüksek kabartma teknikleriyle dikkat çekmekte olup, Barok mimari anlayışı Türk ve İslam Sanatı bakımından benzersizdir. Cami inşa edilirken ışık ve gölge oyunlarından da çok ince bir anlayışla istifade edilmiştir. Günün belli saatlerinde Darüşşifa kapısında beliren namaz kılan insan silüeti, dönemin mühendislik kabiliyeti hakkında ipuçları veriyor.
Divriği Ulu Camii kapısında bulunan namaz kılan insan silüeti
Evliya Çelebi, ünlü Seyahatname’sinde Ulu Cami ve Darüşşifası’ndan bahsederken “Methinde diller kısılır, kalem kırıktır” şeklinde bir güzelleme yapmıştır. “Anadolu’nun Elhamrası” unvanıyla da tanınan kültürel mirasımız hakkında “Divriği mucizesi” şeklinde bir tanımlama da mevcuttur.
Cami ve Darüşşifa’daki Mimari Anlayış
Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası Anadolu’nun ilk beyliklerinden birisi olan Mengücekler tarafından yaptırılmış olup, Kanuni Sultan Süleyman’ın saltanat devrinde Mimar Sinan tarafından sütunları güçlendirilmiştir. Buna dair bir kitabe, çalışmanın 1565 yılında yapıldığını göstermektedir.
Ulu Cami içinde bir sadaka taşı, iki adet de emanet sandığı bulunmaktadır. Caminin Cennet kapısının arka yüzünde bir mızrak ve bir meşale motifi dikkat çekmektedir. Bunlardan meşale ilmi, mızrak ise gücü temsil etmektedir. Batı kapı, halk arasında Tekstil kapı olarak da anılmaktadır. Kilim veya seccade gibi görünümü olduğu için bu isim uygun görülmüştür. Şap kapısı klasik Selçuklu mimarisini yansıtır. Darüşşifa ise Orta Asya Türk mimarisi anlayışına sahiptir. Dikdörtgen plana sahip olup, doğu-batı istikametinde inşa edilmiştir. Giriş kapısı olan Taç kapıdaki Selçuklu motifi olan beşgen ve sekizgen yıldız göz kamaştırmaktadır.