Srebrenitsa Katliamı 2. Dünya Savaşı’ndan günümüze hukuksal olarak belgelenen ilk soykırım ve Avrupa’da yaşanılan en büyük toplu insan kıyımıdır. 8 bin 372 kişinin katledilmesi ile tarihe kara bir leke olarak geçmiştir.
Unutulmaz bir acıya sebebiyet veren Srebrenitsa Katliamı, üzerinden 24 yıl geçmesine rağmen hala Bosnalıların kapanmayan yarası olmaya devam ediyor.
Srebrenitsa Katliamının Kronolojisi
Yugoslavya’nın çöküşünün ardından 11 Temmuz 1995 tarihinde Sırp askerler Yugoslav vatandaşlara katliam yapmaya başlamışlardır. Yaşanılan katliamlar sonucunda olaya müdahil olan Birleşmiş Milletler (BM) aralarında Srebsenitsa’nın da bulunduğu 6 farklı bölgeyi güvenli bölge olarak ilan etmiştir. Savaş sonrası nüfusun yaklaşık 3 katına ulaştığı Srebrenitsa bu ani nüfus artışı yüzünden hastalıklar ve açlıklarla boğuşan bir toplama kampına dönüşmüştü.
Şehirdekilerin kendilerini korumaları için bulundurdukları silahlar, güvenliği sağlamak için BM Barış Gücü tarafından ellerinden alındı. Kentteki BM Barış Gücü, Hollandalı generalden alınan emir doğrultusunda bir gece yarısı şehri terk ettiler. Bölgenin güvenliğinden sorumlu Hollandalı komutan savaş sırasında kendisine sığınan yaklaşık 25 bin mülteciyi ve şehri Sırplara teslim ederek insanlık suçuna ortak olmuştur.
Sırp generalin Hollandalı komutana şehri boşalttığı için hediye verdiği video kaydının ortaya çıkması yürekleri yaralayan bir detay olarak zihinlerimize kazınmıştı. Bir hafta süren katliam boyunca Srebrenitsa’da ellerinden silahları alınan halk katledildi ve yaşanılan bu insanlık trajedisinde 8 bin 372 Boşnak hayatını kaybetti. Kimlik tespiti yapılmaması için katledilen insanlar parçalanarak toplu mezarlara gömüldü. Bütün dünyanın kayıtsız kaldığı bu elim olayın izleri yeni toplu mezarlar gün yüzüne çıkarılmaktadır.
Kenti Sırplara teslim ederek katliama göz yuman Hollandalı askerler evlerine döndüklerinde psikolojik tedavi görmek zorunda kalmışlardır. Savaş anlarını kitap haline getiren bir Hollanda askeri “Ölmek istiyordum, bize sığınan masum insanları koruma sözü verdiğimiz halde koruyamadığımız için kendimi affetmiyorum.” sözleri ile yaşanılan etnik kıyımı belgeler niteliktedir.
Srebrenitsa ve civarında yaşanılan bu insanlık suçunun 2007’de Hollanda’nın Lahey kentindeki Uluslararası Adalet Divanı’nın kararıyla soykırım olarak kabul edildi. Sırp komutan Ratko Mladic müebbet hapse mahkum edildi.
Çeşitli mahkemelerde görülen Srebrenitsa davalarında bu zamana kadar 45 Sırp yaklaşık 700 yıl hapis cezasına mahkum oldu. Eski Sırbistan Başkanı Slobodan Milosevic de soykırım ile suçlanmış lakin yargılanması devam ederken tutuklu bulunduğu hapishanede ölü olarak bulunmuştur.