Abdullah Tukay Kimdir?
Tatarların en büyük alimleri arasında yer alan Abdullah Tukay, Kazan’ın Kuslavic köyünde dünyaya gelmiştir. Babası köy imamı olan Tukay, küçük yaşta yetim kalmış ve oldukça zor bir çocukluk dönemi geçirmiştir.
Abdullah Tukay, eğitimini eski usul medresede görmüş, oldukça başarılı bir öğrencilik dönemi geçirmiştir. Kamil Mutii onun hayatını doğrudan etkilemiş, onun getirmiş olduğu Türkçe ve Arapça gazete ve yayınları takip etmiştir. Fikir Gazetesi’nde de ilk şiirini yayımlatmıştır.Daha sonraları ise “El-Asru’l-Cedid” ve “Nur” gazetelerinde şiirler yazmış ve tanınan bir şair olmuştur. Rusya’daki hürriyet havası sonrasında “Usul-ü cedid” hareketi ile memlekette ıslahat hareketleri adına çalışmalarda bulunmuştur. Bu dönem şiirleri oldukça ilgi uyandıran Tukay, Halk şairi unvanını almıştır.
Abdullah Tukay, oldukça geç bir yaşta hayata gözlerini yummuştur. 27 yaşında hayatını kaybettiğinde sadece 7-8 yıllık bir şairlik geçmişi bulunuyordu.
Süyümbike Minaresi ne kadar Kazanlıların istiklal sembolü ise, Abdullah Tukay’da Tatar halkı için ölümsüz bir sembol olmuştur.
Bir çok dile çevrilen Abdullah Tukay’ın şiirleri çok geniş bir kesime hitap etmektedir. Ele aldığı öncelikli konular arasında Memleket sevgisi ve millet dertleri daima önceliği olmuştur.
Türkiye’de de yakından tanınan şair Abdullah Tukay‘ın ismi, Tarsus’ta bulunan bir sokağa ve Ankara’da Anıtkabir’in önünde bulunan caddeye verilmiştir.
Abdullah Tukay çok kısa süren hayatı boyunca, Tataristan ulusal marşı başta olmak üzere çok sayıda esere imza atmıştır. 5 Ciltten oluşan eserleri ve özellikle çocukların ezbere bildiği anan tili adeta ulusal marş gibi görülüyor. Başkent Kazan‘da şair adına düzenlenen Gabdulla Tukay şiir bayramı her yıl özenle kutlanmakta ve Tataristan Hükümeti şairin doğum gününde yazar ve sanatçılara Tukay ödülü vermektedir.
ÜZ-ÜZİME
Tiliym bulırga min insani gali,
Tili künlim tegali bittevali.
Kürirge canlılık vaktin Tatarnın.
Tatar behti öçin min can atarmın:
Tatar bit min, üzim de çın Tatarmın.
Hisapsız küp minim milletke vegdem,
Kırılmas mı vavı, vallahi eglem?
KENDİ KENDİME
İstiyorum olmayı büyük insan,
Diliyor gönlüm yüksekleri.
Gönülden severim bahtını Tatar’ın,
Görmek için canlılık vaktini Tatar’ın.
Tatar’ın bahtı için can atarım:
Tatarım ben, kendim de saf Tatarım.
Pek çoktur benim millete vaadim,
Düşmez mi vavı, vallahü alem?
Abdullah Tukay