Baş ağrısı, özellikle Ramazanın ayının ilk günlerinde hemen hemen herkesin yaşadığı bir sorundur. Bu yazımızın konusu, Ramazan ayında yaşanan baş ağrıları ve nedenleri üzerine olacak.
Baş ağrısı olan bir insanda öncelikle ağrının tam olarak nerede olduğu, ne kadar sürdüğü, ne sıklıkla tekrarladığı, beraberinde bulantı-kusma gibi eşlik eden şikayetlerin olup olmadığı ağrıyı arttıran ve azaltan sebeplerin varlığı biz doktorlar için önemli bilgilerdir.
Ramazan ayında uzun süren açlık ve susuzluk sebebi ile birçok kişi sıklıkla baş ağrısı yaşayabilmektedir. Uyku düzenin değişmesi ve uyulması gereken sağlıklı beslenme kurallarına bağlı kalınmaması da Ramazan’da baş ağrılarına yol açan en önemli nedenlerdir. Tüm bu nedenlerle daha önce hiç baş ağrısı şikayeti yaşamayan kişilerde bile bu dönemde baş ağrısı ortaya çıkabilmektedir. Migren tipi baş ağrıları bulunan kişilerde ise daha sık ve şiddetli ataklar görülebilmektedir.
Ramazan’da baş ağrısı ve önleme yolları
Kan Şekerinin Düşmesi
Oruç sırasında gün boyunca kan şekeri düşmekte ve vücut ısısı azalmaktadır. Düşen ani kan şekerine yanıt olarak baş ağrısı oluşabilir. Aynı zamanda kan şekerinizin düşmesi migren ataklarını da tetikleyebilir. Bu nedenle sahurda lifli gıdalar tüketmenizde fayda var. özellikle ramazanın mucize besini olan hurmayı sahurda tüketmeniz gün içinde şekerinizi mümkün mertebe dengede tutacak ve açlıkla oluşan baş ağrısı engellenecektir.
Benzer şekilde iftarda hızlı şekilde yemek tüketmek kan şekerinin aniden yükselmesine sebep olarak bu baş ağrısına neden olur.
Uykusuzluk
İkinci neden ise uyku düzeninde yaşanan değişikliklerdir. Ramazan ayında normal uyku düzeninin değişiyor olması, vücudun bu yeni düzene alışana kadar baş ağrısı gibi belirtilerler vermesine neden olabilir. Uykunuzu alamamanız vücudunuzda stres oluşturarak baş ağrısını tetikleyebileceği için, gün içerisinde fırsat bulabilirseniz bir saatlik uyku molası çok iyi gelecektir.
Vücudun Su Kaybı
Baş ağrısının nedenleri arasında sayabileceğimiz bir diğer neden ise su yoksunluğudur. Yetişkin bir insanın vücudunun %70’ini su oluşturur. Yetişkin bir insanın günlük su alım miktarı 2.5 litre olması gerekirken ramazanda bu çok ihmal edilmektedir. Su, kan basıncımızı düzenleyen temel mekanizmayı oluşturur. Vücuttaki suyun azalması sonucunda kan basıncında oynamalar meydana gelip baş ağrısına neden olabilir. Bu nedenle özellikle bu sıcak yaz günüde mutlaka iftarla sahur arasında bol su tüketmek gerekmektedir.
Çay – Kahve Yoksunluğu
Oruçluyken baş ağrısı nedenlerinden bir diğeri ise günlük yaşantımızda sıkça tükettiğimiz kafeinli besinlerin oluşturduğu toksinlerin atımı; diğer bir değişle kafein yoksunluğu. Gün içinde tükettiğimiz çay ve kahvelerden elde ettiğimiz kafein ve katkı maddesi içeren gıdalar vücudumuzda toksin bırakmakta ve oruç ile vücudumuz bu toksinlerden arınmaktadır. Arınmak için en az 3 gün gerekmesi nedeniyle baş ağrısı genellikle ilk 3 gün daha şiddetli olur ve ilk haftadan sonra gittikçe azalır.
Eğer normalde migren hastalığınız varsa, ilacınızı ağrınız olmasa bile sahurda almanız gerekmektedir. Çünkü migren açlık ve susuzlukla tetiklenebilen bir hastalıktır.
İlaç Almadan Baş Ağrısından Kurtulma Yolları
Masaj
Baş ağrısını ilaçsız geçirmek için en etkili yöntemlerden birisi şakak, alın ve el-ayak masajıdır. Özellikle el başparmağınızla işaret parmağınız arasında kalan yumuşak dokuya nane yağıyla masaj uygularsanız ağrılarınızı azaltabilirsiniz.
Uyku Düzeni
Gün içerisinde bulduğunuz fırsatlarda karanlık bir ortamda çekeceğiniz kısa bir uyku hem stresinizi azaltacak, hem de uyku eksikliğini gidererek baş ağrısının oluşmasını engelleyecektir.
Gevşemek
Stresli ortamlardan ve kişilerden uzak durarak kendinizi gevşetmeye çalışın. Gevşeyebilmeyi başardığınızda beyninizin serotonin üretimi artacak ve baş ağrısını daha az hissedeceksiniz.
Egzersiz ve Yürüyüş
Fırsat buldukça yapacağınız hafif egzersizler ve yürüyüş kan dolaşımınızı artırarak direncinizi artıracaktır. Egzersiz ve yürüyüş esnasında nefes egzersizi yapmayı da ihmal etmeyin.
Klima ve Rüzgar
Klima ve rüzgar,baş ağrısı nedeni olarak önemli birer etkendir. Özellikle sinüzitiniz varsa kendinize daha fazla dikkat etmelisiniz. Klima ve rüzgara maruz kaldıysanız hemen ardından yüzünüze, şakak ve alnınıza masaj yaparak bir nebze de olsa ağrılardan kurtulabilirsiniz.
Hangi Baş ağrıları Tehlikelidir?
Eğer ağrı; 50 yaşından sonra veya 10 yaşından önce başlıyorsa, şiddeti gittikçe artıyorsa, ağrıya ateş veya fışkırır tarzda kusma eşlik ediyorsa ve hasta hayatımda yaşadığım en şiddetli ağrı diyorsa hemen acile başvurulmalı detaylı tetkikler yapılmalıdır.
Baş ağrısı tipleri nelerdir?
1) Primer baş ağrısı:
a. Gerilim türü baş ağrıları: Türkiye’de en sık görülen primer baş ağrısı sebebidir. Bu tür ağrılar ayda 1-2 kez tekrarlayan 30 dakika kadar süren, basınç veya gerilim tarzında günlük aktiviteyi çok etkilemeyen, fiziksel aktivite ile artmayan ve bulantı kusmanın eşlik etmediği ağrIlardır. Bu grubun içinde psikolojik olaylardan sonra gelişen ağrılar, kas ağrıları, stres ağrıları yer alır. Bu grupta analjenik ve antiinflamatuar ilaçlar etkilidir.
b. Migren türü baş ağrıları:
i. Auralı migren: auralı migrende hastalar migrenin başlayacağını bilirler, ağrı başlamadan önc e aura olarak adlandırdığımız durum yasanır. Auralar çoğunlukla görsel nitelikte olur. Hastalar gözlerinin önünde noktalar, zig-zagli veya keskin kenarli şekiller,yanip sönen görüntüler vs gördüklerini dile getirirler. Bu şikayetler 4 dakikadan daha uzun sürer ama 1 saati geçmez. Ve auralı migren diyebilmek için en az 2 benzer atak olması gerekir.
ii. Aurasız migren: burada 4-72 saat boyunca ağrı devam edebilir, ağrı tek taraflıdır, günlük aktiviteyi kısıtlar nitelikte bir ağrıdır. Günlük yapılan akivite ile ağrı artar. Çoğu zaman bulantı kusma eşlik eder. Hastalar ışıktan etkilendiği için karanlıkta uyumak rahatlatır. Migren atağı sırasında ağrı kesici ilaçlar yetersiz kalacaktır.
c. Kraniyal nevraljiler: beyinden çıkan sinirlerinin yüze geliş sırasında uyaranlar sonucu oluşabilen ağrıdır. 1 sn ile 2 dakika arasında giden tekrarlayıcı ataklar şeklinde ağrı olur. Ağrı elektrik şoku, bıçak saplanır gibi keskin şiddetlidir. Ağrıyı etkileyen tetik noktaları vardır (yüz yıkama, çiğneme, diş fırçalama gibi).
2) Seconder baş ağrısı: en sık nedeni enfeksiyonlardır. Nadir de olsa beyin kanaması sonucu gelişen ağrı en önemlisidir. Bu durumda hasta hayatında hiç yaşamadığı derecede bir ağrı yaşar.
Sağlıcakla…