Son yıllarda Diriliş Ertuğrul dizisinde adını sıkça duyduğumuz Emir Sadettin Köpek, gerek ismi gerek karakteriyle tarih meraklılarının dikkatini çekmiş önemli bir Anadolu Selçuklu Devlet adamıdır. Peki Emir Sadettin Köpek Kimdir? Kendisine neden köpek deniliyor?
Halka iyi davranması, mazlumlara yardımcı olması, zalimleri ise oldukça şiddetli bir biçimde cezalandırmasıyla ünlenen Sadettin Köpek, çiftçilerden alınan haksız vergilerin önüne geçmesiyle bir dönem halkın teveccühünü kazanmış bir devlet adamıdır. Ancak geçen zaman içerisinde aldığı bazı kararlar ve uygulamaları onu farklı bir pozisyona getirmiş ve istenmeyen adam, hatta hain ilan edilmiştir. Öyle ki Osmanlı tarihçilerinden Müneccimbaşı Ahmet Dede ondan “habis Köpek” olarak bahseder.
köpek ifadesi bir lakap mı yoksa isim mi?
köpek kelimesindeki “p” harfi Arapça’da bulunmadığından “b” harfi olarak yazılmıştır. Bu nedenle Kübek veya Köbek olabileceği yönünde bazı yorumlar bulunmaktadır.
Ancak en geçerli yoruma göre “köpek” kelimesi, Selçuklu döneminde Türkçe’de çok yaygın olmasa da bir isim olarak kullanılırdı. Bu isim o dönem iltifat sayılan “irileşmek, kabarmak” manasında kullanılan “köpmek” fiilinden türetilmiştir. Fakat Emir Sadettin’le birlikte bir hakaret kelimesi olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Sadettin Köpek’in Konya’ya 22 km mesafede yaptırdığı Zazadin Hanı oldukça meşhurdur. Zazadin ifadesi ise Sadettin isminin halk içerisinde telaffuz ediliş biçimidir.
Tam adıyla Emir Sadettin Köpek, devlet adamlığının yanı sıra nakkaş ve mimar vasfı olan ve II. Gıyaseddin Keyhüsrev’in en sadık adamlarından birisi olarak tarih sayfalarında yer edinmiş bir şahsiyettir. Nerede doğduğuna veya Anadolu Selçuklu hizmetine ne zaman girdiğine dair fazla bir bilgi bulunmamakla birlikte, Konya doğumlu olduğu ve tanınan bir ailenin evladı olduğu bilinmektedir.
Alaaddin Keykubat’ın beklenmedik vefatı ile oğulları arasındaki anlaşmazlıklar doğmuş, Emir Sadettin ise bu mücadelede II. Gıyaseddin Keyhüsrev’in yanında yer almıştır. Taht mücadelesini II. Gıyaseddin Keyhüsrev kazanınca da tehdit unsuru olarak gördüğü etkili kişileri farklı gerekçelerle tek tek ortadan kaldırmıştır. Örneğin Harizmiler ile yapılan savaş kaybeden Atabey Şemseddin Altunaba’nın ölüm fermanını imzalamaktan geri durmamıştır.
Geçen zaman içerisinde icraatleri tartışılan, yaydığı mesnetsiz söylentilerle kendini küçük düşüren ve devletin kötü gidişatından da sorumlu tutulan Sadettin Köpek, II.Gıyaseddin Keyhüsrev’in de nefretini kazanmıştır. O kadar ileri gitmiştir ki tahta çıkma planları içerisinde kendisinin I. Gıyaseddin Keyhüsrev’in gayrimeşru çocuğu olduğunu dahi iddia etmiştir. Ancak Sultan’ın onu öldürtme niyetinin esas gerekçesi Sadettin Köpek’in artan nüfuzu ve kendi hükümdarlığına karşı bunun bir tehdit olmasıydı.
Emir Sadettin Köpeğin Ölümü
II. Gıyaseddin Keyhüsrev, Sivas Subaşısı’na sadık bir adamını göndererek Emir Sadettin’in ortadan kaldırılmasını emreder. Sivas Subaşısı Hüsameddin Karaca aldığı bu görevin gereğini yerine getirmeye çalışsa da başarılı olamamıştır. Bir an ölümden kurtulduğunu sanan Sadettin Köpek, hükümdarın bayrağını taşımakla görevli Emir-i Alem Togan’dan aldığı kılıç darbesiyle yaralanmış ve ardından ölmüştür. İbret olsun diye demir kafese konulan cesedi kendi eseri olan Kubadabad Sarayı’nın burçlarına asılmıştır.