Geleneksel Türk mimarisinin en özgün örneklerinden birisi de Muğla evleridir. Tarihi boyunca eğitim seviyesinin yanı sıra kültürel farkındalığın da yüksek olduğu Muğla ili, Hisar Dağı eteklerine doğru yoğunlaşan tarihi evleri ile ziyaretçilerinin ilgisini çekiyor. Ayrıca Karabağlar Mahallesi ile Düğerek Mahallesi de geleneksel Muğla evleri örneklerinin yoğun olarak bulunduğu yerlerdir. Bu evler ahşap işçiliği, bacaları, tavan işlemeleri ve tasarımlarıyla diğer evlerden ayrılırlar.
Muğla Kültür Evi
Geleneksel Muğla Evlerinin Özellikleri
İklim şartlarına dayanıklı olarak inşa edilen beyaz boyalı, taş duvarlı ve yapımında ahşabın yoğun olarak kullanıldığı Muğla evleri genel olarak 3 bölümde incelenir. Bunlardan;
- • Musandıralı evler, toprakla uğraşan küçük ailelerin yaptıkları dikdörtgen planlı evlerdir.
- • Sakız tipi evler, cumbalı ve iki katlı olup sıklıkla karşılaşılan ve Sakız adasından gelen tüccarların yaptırdığı bilinen evlerdir.
- • Kule tipi evler, Muğla’da yaşamın kalenin dışına taşmasıyla inşa edilmeye başlanan evler olup, şeklinden de anlaşılacağı üzere mimarisinde savunma fonksiyonu ön plandadır.
Muğla evlerinin ön sofalarına “hayat” adı verilir. Avlu girişlerinde “kuzulu kapı” bulunur. Geniş ve uzun saçaklar, ahşap süslü verandalar, duvara gömme banyolar, ocak ve bacalar bu evlerin karakteristik özelliklerini yansıtır. İki katlı ve avlulu plana sahip olanlar çoğunluktadır. Kimi evlerde hayat bölümü kapatılmış durumdadır. Yeni dönemin Muğla evlerinde hayat kısmı kapalı olarak inşa edilmiştir.
Özbekler Evi
Koruma Altındaki Muğla Evleri
Muğla evlerinden bazıları koruma altına alınmıştır.
• Büyükşehir Belediye Hizmet Binası: 1867’de Menteşe Livası’nın hükümet konağı olarak inşa ettirilmiştir. Şam’daki bir konağın planına sahiptir.
• Belediye Kültür Evi: 1800’lerde Şerefliler ailesi tarafından yaptırılmıştır. Rum ve Türk mimarisinin ortak özelliklerini taşır. Yöresel eşyalar ve kıyafetler sergilenmektedir.
• Özbekler Evi: 225 yıl önce yaptırılmış olup Hacı Hamzalar ve Ali Rıza Özbek evi olarak bilinir. 1987’de Muğla Mimarlar Odası “En İyi Korunan ve Yaşatılan Ev Ödülü” sahibidir.
• Hacıkadı Evi: 1875-1880 yılları arasında yaptırılmıştır. Muğla’nın ilk belediye başkanı olan Hacıkadı Süleyman Efendi ile hanımı Pembe Hatun tarafından, oğulları Ömer Efendi için yaptırılmıştır.
• Sanat Evi: Yüz yıl önce yaptırıldığı bilinen ev kültürel ve sanatsal amaçlarla hizmet vermeye devam etmektedir.
Geleneksel Bodrum Evleri
Bodrum Evi
Popüler kültürde ve tarihte kendine özgü bir yerleşim yeri olan Bodrum’un evleri, yapı ve teknik itibariyle Muğla evlerinden ayrılır. Dış cephesi beyaza boyalı olan bu evlerin kapı ve pencereleri mavi boyalı olup “begonville” çiçeği kaplıdır. Bunda 1974 yılında yapılan imar planı değişikliğinin doğrudan payı bulunmaktadır. Kapı ve pencerelerin maviye boyanmasının nedeni, bölgede sık rastlanılan akreplerin mavi rengi ateş olarak algılamasıdır. Akreplerin bu nedenle evlere girmeyeceği düşünülür.