Çanakkale Zaferi sadece 3 Kasım 1914’te başlayıp 18 Mart 1915 tarihleri arasında cereyan eden seri deniz savaşlarından ibaret değil. Gelibolu Yarımadası’nda 8-9 Ocak 1916 tarihlerini kapsayan kara savaşları bu şanlı zaferi taçlandıran hadiseler olmuştur. Savaşın resmi bitiş tarihi, işgal kuvvetlerinin boğazı terkedip gittiği tarih olan 9 Ocak 1916 olarak tarihe not düşülmüştür.
Winston Churchill
Bahse konu zafer, 1800’lü yıllardan itibaren askeri ve siyasi yenilgilerden sonra Türk ulusal tarihinde bir dönüm noktasını teşkil etmiştir. Başka bir açıdan bakılacak olursa bu zafer savunma pozisyonundaki orduların, taarruz pozisyonundaki orduları mağlubiyete uğratması bakımından ilk olma özelliği taşımaktadır.
Zira tarihe bakılacak olursa askeri başarıların bir taarruz harekatı sonrasında elde edildiği görülmektedir. Takvimler 8 Ocak 1916 tarihin gösterdiğinde Fransız ve İngiliz birlikleri, ertesi gün de tüm müttefikler bu eşsiz savunma zaferiyle Gelibolu’dan çıkarılmıştır.
İngiliz donanmasının kaçışı
Çanakkale Cephesi Neden Açıldı?
Çanakkale Savaşı başta Mustafa Kemal olmak üzere, Liman Von Sanders, Winston Churchill, John de Robeck’in de bulunduğu pek çok ünlü askeri strateji dehasının boy gösterdiği bir mücadeledir. Çanakkale Boğazı’nın stratejik konumu nedeniyle açılan Çanakkale cephesi ile
- • Türklerin Süveyş Kanalı ile Hint Denizi üzerinde etkinliğini azaltmak
- • Savaşa dahil olma konusunda tereddüt yaşayan Bulgaristan’ı kendi yanına çekmek
- • İstanbul’u alarak Müslüman coğrafyası üzerindeki hakimiyetini kırmak
- • Almanların tüm dikkatlerini Çanakkale’ye kaydırmak suretiyle, onların Avrupa çapında yapması beklenen büyük taarruzunu engellemek
gibi birtakım stratejik amaçlar güdülüyordu. Planın uygulanmasını en çok isteyen askeri isimlerin başında yıllar sonra İngiltere Başbakanlığı yapacak olan Winston Churchill geliyordu. Onun İngiliz harp kabinesine yaptığı baskılar sonuç verdi ve Çanakkale Cephesi’nin açılması kararı çıktı.
Ağır Mağlubiyet ve Churchill’in İstifası
Çanakkale direnişini denizde kıramayan müttefik kuvvetleri 8-9 Ocak 1916 tarihinde Gelibolu’dan çekilmeye başladı. Uğradığı kesin mağlubiyetin ardından İngiliz Deniz Kuvvetleri Komutanı Amiral Winston Churchill istifa etmek zorunda kaldı. Oysa ki Churchill, Boer Savaşı’nda esir düşmesine rağmen kaçarak kurtulması nedeniyle milli kahraman ilan edilen, ardından Muhafazakar Parti’den milletvekili seçilen, 1911’de ise Deniz Kuvvetleri Komutanı olan çok güçlü askeri ve siyasi bir karakterdi.
Donanmayla Çanakkale’yi rahatlıka geçebileceği hususunda ısrar eden, fakat şanlı Türk direnişi sonucu müttefiklerin ağır bir yara almasına neden olan Winston Churchill artık muhaliflerinin hedefindeydi.
Çanakkale Hezimetinin İngiltere’ye Faturası Büyük Oldu
Churchill’in mutlak bir zafer vadettiği çıkarmanın neticesinde İngilizler ve İrlandalılar 29 bin, Avustralyalı ve Yeni Zelandalılar 11 bin ve İngiltere’nin sömürgelerinden getirilen askerlerle birlikte toplam 58 bin müttefik askeri hiç bilmedikleri bu topraklarda hayatını kaybetmişti.
İngiltere açısından Çanakkale savaşı ve sonuçları,büyük yansımaları olantarifsiz bir felaket oldu. İngiliz maliyesi askerlerinin maaşını dahi ödeyemez duruma gelmişti. Asquith’in başında olduğu hükümet düşmüş, iktidara Başbakanlığını Lloyd George’un yaptığı muhafazakarlar gelmişti.
Çanakkale çıkarmasının savunucularının en başında gelen Winston Churchill İngiliz Deniz Kuvvetleri Komutanı rütbesini kaybedip, Yarbay rütbesiyle orduya döndü.