Mâlum-u âliniz her atasözünün altında sağlam bir yaşanmışlık ve yadsınamaz bir altyapı vardır. Tüm atasözlerimiz milli hafızamıza kazınan tecrübelerin çocuğudur. Nitekim çok sevdiğim şu atasözümüzün temelinde de işte böyle bir yaşanmışlık vardır; “İki Yahudi bir araya gelse şirket, iki Türk bir araya gelse devlet kurarlar.”
Bir Avuç Türk’ün Kurduğu Devlet
Bilindiği üzere tarihte Türk adıyla kurulmuş ilk Türk Devleti Köktürkler’dir. Köktürkler, Orta Asya ve İpek Yolu hâkimiyet mücadelesinde özellikle ezeli düşman olan Çinlilere karşı başarılı mücadeleler vermiş fakat sonrasında Çin oyunları sebebiyle istiklâlini kaybetmiştir.
Köktürkleri er meydanında yenemeyen Çinliler, Böl, Parçala ve Yönet anlayışıyla, tatlı dille, güler yüzle içimize sızmış, aramıza girmiş ve bizi birbirimize düşürdükten sonra da bağımsızlığımızı elimizden almışlardır. Köktürkler’in siyasi acemiliği ve birbirine düşmesi, işte bu hâzin sonu netice vermiştir.
İşte bu dönemdedir ki yüreği istiklâl aşkıyla yanan Köktürklerin içinden Kürşad Destanı çıkmış ve o büyük Türk cengâveri, 40 yiğidiyle Çin Sarayı’nı basıp, istiklâl uğrunda şehit düşmüştür. İşte bu destanı (Kürşad Destanını) hepimiz biliriz de, aynı amacı 17 yoldaşıyla birlikte gerçekleştiren Kutluk Han’ı (İlteriş Kağan) pek bilmeyiz.
İlteriş Kutluk Kağan Kimdir?
50 yıllık Çin esareti döneminde Çin’de bir Köktürk evladı olarak dünyaya gelen Kutluk, Çin bürokrasisinde yer almış ve Çin’de bir süre devlet memuru olarak bulunmuştur. Bir anlamda Çinlilerin bizim içimize sızdığı gibi, o da zihnindeki büyük ideal için Çin devlet sistemine sızmıştır.
681 yılına gelindiğinde, etrafında topladığı ve ülküsüne inandırdığı 17 yoldaşıyla bağımsızlık mücadelesine başlayan Kutluk Han, kısa zamanda peşine önemli bir kitle almış ve ardındakilerin sayısı sadece 700’e ulaştığında bağımsızlığını ilan etmiştir. Bir anlamda 700 inanmış Türk’le koskoca Çin İmparatorluğuna meydan okumuştur.
Çin, başlangıçta bu kalkışmayı büyük bir tehdit olarak görmese de, Kutluk Kağan etrafındaki bağımsızlık savaşçıları günden güne artmış, tüm Orta Asya boyları onun buyruğuna girmeye başlamış ve özellikle Tonyukuk’un Vezir yapılmasıyla bu direniş tam anlamıyla bir devlet hüviyeti kazanmıştır.
2. Göktürk Devleti (Kutluk Devleti)
17 yoldaşıyla 681 yılında başladığı mücadeleyi kısa zamanda büyük bir çığ gibi büyüten Kutluk Han, 682 yılında bağımsızlığını ilan ederek 2.Köktürk Devleti’ni ya da kendi ismiyle anılan Kutluk Devleti’ni kurmuş ve bundan sonra derleyip toparlayan anlamında İlteriş unvanını da kullanmaya başlamıştır.
10 yıl hüküm süren, bu 10 yıllık süreçte tüm Türk boylarını kendi buyruğunda toplamayı başaran İlteriş Kağan, bu 10 yıla 47 sefer sığdırmış, bu seferlerin 17’sini de doğrudan Çin üzerine yapıp, esaret yıllarının intikamını zalim Çin İmparatorluğu’ndan almıştır. Peki, bu 47 seferin kaçı zaferle, kaçı hezimetle sonuçlandı derseniz, işte İlteriş Kağan efsanesini o zaman anlayabilirsiniz.
Sadece 17 yoldaşıyla istiklâl meşalesini tutuşturan Kutluk İlteriş Kağan, adeta bir balyoz gibi tüm düşmanlarının tepesine inmiş ve 47 seferin tamamında zafer kazanmıştır. İşte bu tarihsel gerçekten hareketle birkez daha diyebiliriz ki; “İki Türk birleşse devlet kurar.”