Türkçüler Günü, Nihal Atsız ile Sabahattin Ali arasında 3 Mayıs 1944 tarihinde açılan “Türkçülük–Turancılık” davasının ardından yaşanan Ankara Nümayişi’ni anmak amacıyla her sene aynı tarihte kutlanıyor. Türkçülük Günü ilk olarak 3 Mayıs 1945’de Tophane Askerî hapishanesinde bulunan Türkiye’nin önde gelen Türkçü aydınları Nihal Atsız, Zeki Velidi Togan, Reha Oğuz ve Nejdet Sançar gibi isimlerbaşta olmak üzere 10 mahkum tarafından kutlanmıştır.
Türkçüler Günü Nedir, Neden Kutlanıyor?
Üç Mayıs olayları, Türkçü Hüseyin Nihal Atsız‘ınvatan haini olmakla suçladığı Sabahattin Ali arasındaki hakaret davasının ikinci duruşmasının ardından başladı. Dava, Atsız’ın, neşrettiği “Orhun” dergisinin 16. sayısında yayımlanan “Başvekil Saracoğlu Şükrü’ye ikinci açık mektup” başlıklı yazısına dayanıyordu.
Atsız yayımladığı iki mektupta, Sovyetler Birliği’nin II. Dünya Savaşı’nı kazanma sürecine girmesi üzerine Türkiye’deki komünist etkinliklerine dikkat çekiyor ve bunların eğitim alanında yapacağı yıkıcı etkilere dikkat çekerek bu kötü gidişe dur denilmesini istiyordu.
Atsız, Türkçü olduğunu belirten Başvekil Saracoğlu Şükrü’ye hitap eden mektuplarında, özellikle Millî Eğitim alanında sürdürülen komünist faaliyetlerini ve faillerini ele alıyor, bu etkinliklere destek olan dönemin Maarif Vekilini istifaya davet ediyordu.
Atsız’ın bu suçlamaları karşısında, Ahmed Cevad Emre, Sadrettin Celal Antel, Sabahattin Ali ve Hasan Ali Yücel’in de olduğu bazı isimler Hüseyin Nihal Atsız’a dava açar.
26 Nisan 1944’te Ankara’da yapılan ilk duruşma sonrasında mahkeme 3 Mayıs 1944 tarihine ertelenir. İkinci duruşmada Atsız’a destek olmak isteyen milliyetçi gençler, İstiklal Marşı okuyarak Ankara Ulus Meydanı’na doğru yürüyüşe geçerler. Başbakanla görüşme talepleri kabul görmeyen 165 genç güvenlik birimlerince gözaltına alınmıştır.
Alparslan Türkeş‘in de aralarında bulunduğu gençlerin gözaltına alındıkları bu olay Ankara Nümayişi olarak anılacaktır.
Yapılan duruşmada; Alparslan Türkeş, Hüseyin Nihal Atsız, Zeki Velidi Togan, Nurullah Barıman, Hüseyin Namık Orkun, Zeki Özgür Sofuoğlu, Muzaffer Eriş, Saim Bayrak, Nejdet Sançar, İsmet Rasim Tümtürk başta olmak üzere toplam 23 sanık yargılanmıştır. 13 sanık 29 Mart 1945 tarihinde verilen kararla beraat etmiştir.
Alparslan Türkeş, Hüseyin Nihal Atsız, Zeki Velidî Togan, Nejdet Sançar, Cebbar Şenel, Reha Oğuz Türkkan, Cemal Oğuz Öcal, Nurullah Barıman, Fethi Tevetoğlu ve Cihat Savaş Fer’e 10 yıla kadar değişen hapis cezaları verilmiş, diğer sanıklar beraat etmiştir.
Türkçüler Günü Nasıl Ortaya Çıktı?
3 Mayıs’ın ilk yıl dönümünde Tophane’deki Askerî Cezaevinde tutuklu durumdaki Nihal Atsız, Zeki Velidi Togan, Reha Oğuz Türkkan ve Nejdet Sançar başta olmak üzere 10 mahkum bir masa etrafında yapılan bir toplantı ile anılmış, sonraki yıllarda ise çeşitli törenlerle kutlanmış ve Türk milliyetçiliğinin Türkçülük Günü geleneği oluşmuştur.